Zbiorniki na deszczówkę - oszczędność i ekologia

Woda - źródło życia dla każdej rośliny w ogrodzie. Choć wydaje się, że w Polsce nie brakuje deszczu, ostatnie lata pokazują, jak zmienia się klimat. Coraz częściej doświadczamy długich okresów suszy przeplatanych gwałtownymi ulewami. Jako ogrodniczka z pasją, przekonałam się, jak cenna jest każda kropla deszczu i jak istotne jest jej mądre wykorzystanie.

Dlaczego warto zbierać deszczówkę?

Kiedy rok temu przeprowadziliśmy się z M. do naszego wymarzonego domu pod Wrocławiem, jedną z pierwszych inwestycji był właśnie zbiornik na deszczówkę. Pamiętam, jak podczas pierwszych tygodni urządzania ogrodu, polegałam wyłącznie na wodzie z kranu, co szybko odbiło się na rachunkach. Deszczówka to nie tylko oszczędność finansowa, ale również ogromna korzyść dla roślin i środowiska.

Deszczówka jest miękka, pozbawiona chloru i innych dodatków występujących w wodzie kranowej. Ma temperaturę zbliżoną do otoczenia, dzięki czemu nie szokuje roślin podczas podlewania. Jest także lekko kwaśna, co sprzyja większości roślin ogrodowych, szczególnie tym kwasolubnym jak hortensje, różaneczniki czy borówki.

Zbieranie wody deszczowej to również doskonały sposób na ograniczenie nadmiernego spływu wód opadowych, co ma ogromne znaczenie dla lokalnego ekosystemu. Zamiast odpływać do kanalizacji, woda pozostaje tam, gdzie spadła, zasilając okoliczną roślinność.

Rodzaje zbiorników na deszczówkę

Wybór odpowiedniego zbiornika to kluczowa decyzja, która powinna zależeć od wielkości ogrodu, dostępnej przestrzeni oraz indywidualnych potrzeb. Oto najpopularniejsze rozwiązania:

Naziemne beczki i zbiorniki dekoracyjne

To najprostsze i najbardziej dostępne rozwiązanie. Standardowe beczki mają pojemność od 200 do 500 litrów. Moim pierwszym zbiornikiem była właśnie 300-litrowa beczka w kolorze ciemnej zieleni, którą ustawiłam przy rynnie spustowej.

Zalety:

• Łatwa instalacja - wystarczy ustawić pod rynną spustową
• Niewielka inwestycja początkowa
• Dostępność w różnych wzorach i kolorach, mogą stanowić element dekoracyjny ogrodu

Wady:

• Ograniczona pojemność
• Zajmują przestrzeń w ogrodzie
• Zimą wymagają opróżnienia, aby uniknąć uszkodzeń przez mróz

Zbiorniki podziemne

Gdy nasze potrzeby wzrosły, zdecydowaliśmy się na znacznie większy, podziemny zbiornik o pojemności 3000 litrów. M. pomógł mi przy instalacji, wykorzystując swoje umiejętności techniczne, co znacznie obniżyło koszty.

Zalety:

• Duża pojemność (nawet do kilkunastu tysięcy litrów)
• Nie zajmują przestrzeni w ogrodzie
• Chronione przed mrozem i światłem słonecznym (brak rozwoju glonów)
• Woda pozostaje chłodna nawet w upalne dni

Wady:

• Wyższa cena i koszty instalacji
• Wymagają prac ziemnych i niekiedy pozwolenia na budowę
• Potrzebna pompa do wydobywania wody (chyba że wykorzystujemy naturalny spadek terenu)

Zbiorniki modułowe i elastyczne

Ciekawą alternatywą są zbiorniki modułowe, które można dopasować do dostępnej przestrzeni. Z kolei zbiorniki elastyczne (przypominające duże worki) można schować np. pod tarasem.

Zalety:

• Możliwość dopasowania kształtu i pojemności do potrzeb
• Łatwa instalacja
• Możliwość rozbudowy systemu w przyszłości

Wady:

• Umiarkowana trwałość (zwłaszcza zbiorników elastycznych)
• Mogą wymagać specjalnej konstrukcji wsporczej

Jak zbudować efektywny system zbierania deszczówki?

Najprostszy system zbierania wody deszczowej składa się z kilku podstawowych elementów:

1. Rynny i rury spustowe - to one zbierają wodę z dachu i kierują ją do zbiornika. Warto zainwestować w filtry do rynien, które zatrzymają liście i inne zanieczyszczenia.

2. Filtr wstępny - umieszczony przed zbiornikiem zatrzymuje drobne zanieczyszczenia, co zapobiega zatykaniu się systemu i rozwojowi glonów.

3. Zbiornik - główny element systemu, o którym wspomniałam wcześniej.

4. Przelew - niezbędny element, który odprowadza nadmiar wody, gdy zbiornik jest pełny. Warto go skierować np. do ogrodu deszczowego lub oczka wodnego.

5. System dystrybucji wody - może to być zwykły kranik w przypadku beczki lub pompa w systemach podziemnych.

Jeśli interesują Cię bardziej ekologiczne rozwiązania w ogrodzie, koniecznie sprawdź mój artykuł o kompostowniku jako sercu ekologicznego ogrodu. Kompostownik i zbiornik na deszczówkę to podstawy zrównoważonego ogrodu!

Praktyczne zastosowania deszczówki w ogrodzie

Zebrana woda deszczowa ma wiele zastosowań, nie tylko do podlewania roślin. Oto kilka pomysłów:

Podlewanie roślin

To oczywiste zastosowanie, ale warto pamiętać, że deszczówka szczególnie dobrze sprawdza się do podlewania:

• Roślin doniczkowych i balkonowych (nie osadzają się na nich wapienne naloty)
• Roślin kwasolubnych, które preferują pH niższe niż woda kranowa
• Młodych sadzonek i siewek, które są wrażliwe na chlor

W zeszłym lecie, podczas wyjątkowo suchych tygodni, mój ogród przetrwał głównie dzięki zgromadzonej wcześniej deszczówce. To była prawdziwa lekcja, jak cenna może być każda kropla wody.

Nawadnianie automatyczne

Połączenie zbiornika na deszczówkę z systemem nawadniania kropelkowego to idealne rozwiązanie dla zapracowanych ogrodników. Jak dowiesz się z mojego artykułu o naturalnych metodach utrzymania żyzności gleby, precyzyjne nawadnianie pomaga zachować strukturę i żyzność gleby.

Mycie narzędzi ogrodniczych

Miękka deszczówka doskonale sprawdza się do mycia narzędzi ogrodniczych, nie pozostawiając osadów wapiennych. Po każdym dniu pracy w ogrodzie używam jej do czyszczenia sekatorów, łopatek i innych akcesoriów.

Pranie i czyszczenie

Woda deszczowa jest świetna również do prania pokrowców na meble ogrodowe, czyszczenia tarasów czy mycia samochodów. Jest miękka, więc wymaga mniej detergentów.

Jak maksymalnie wykorzystać deszczówkę?

Aby jak najlepiej wykorzystać zebraną wodę, warto zastosować kilka sprawdzonych metod:

1. Podlewaj o odpowiedniej porze - wczesnym rankiem lub wieczorem, kiedy jest chłodniej i woda nie wyparuje tak szybko.

2. Stosuj ściółkowanie - warstwa ściółki organicznej (np. kory, słomy czy skoszonej trawy) utrzymuje wilgoć w glebie, co zmniejsza potrzebę podlewania. Ten temat szerzej omawiam w artykule o rolnictwie naturalnym na małej przestrzeni.

3. Wykorzystuj wodę efektywnie - stosuj nawadnianie kropelkowe zamiast zraszaczy, które powodują większe straty wody przez parowanie.

4. Grupuj rośliny o podobnych wymaganiach wodnych - dzięki temu łatwiej kontrolować ilość wody potrzebnej do podlewania.

5. Twórz zagłębienia wokół roślin - pomagają one zatrzymać wodę i skierować ją bezpośrednio do korzeni.

Budowa ogrodu deszczowego

Uzupełnieniem systemu zbierania deszczówki może być ogród deszczowy. To specjalnie zaprojektowany obszar, który zbiera wodę opadową i pozwala jej powoli wsiąkać w glebę, zamiast odpływać. W naszym ogrodzie stworzyłam taki właśnie zakątek, wykorzystując naturalny spadek terenu.

Carmen, nasza francuska bulwynka, uwielbia biegać wokół ogrodu deszczowego, szczególnie po deszczu, kiedy wszystko jest świeże i pachnące. Ogród deszczowy nie tylko pomaga gospodarować wodą, ale również tworzy unikalny mikroklimat, przyciągający owady i ptaki.

Jeżeli zastanawiasz się, jak stworzyć przestrzeń, która będzie przyjazna dla owadów zapylających, koniecznie zajrzyj do mojego artykułu o ogrodach przyjaznych dla zapylaczy.

Podsumowanie

Zbieranie deszczówki to prosty, ale niezwykle efektywny sposób na oszczędność wody, pieniędzy i troskę o środowisko naturalne. Niezależnie od wielkości ogrodu czy budżetu, można znaleźć rozwiązanie odpowiednie dla siebie - od prostej beczki po zaawansowany system podziemny.

W moim ogrodzie pod Ślężą zbiorniki na deszczówkę zmieniły sposób, w jaki podchodzę do gospodarowania wodą. Każda burza to już nie tylko spektakl natury, ale również okazja do uzupełnienia zapasów cennego zasobu. A gdy przychodzą letnie upały, mam spokojną głowę wiedząc, że moje rośliny nie będą cierpieć z powodu braku wody.

Zachęcam każdego ogrodnika do zrobienia tego pierwszego kroku w kierunku bardziej zrównoważonego ogrodu. Twoje rośliny, portfel i planeta na tym skorzystają!

—Margo