Jak przygotować naturalne nawozy fermentowane
Kiedy przekraczam próg mojego ogrodu, czuję niezwykłą energię płynącą z natury. Mimo że moja przygoda z tym kawałkiem ziemi trwa dopiero od roku, już zdążyłam odkryć, że najlepsze rozwiązania dla naszych roślin często znajdują się tuż pod naszym nosem. Fermentowane nawozy z roślin to jeden z tych skarbów, które natura oferuje nam za darmo. Dziś podzielę się z Wami moim sprawdzonym przepisem na przygotowanie tych cudownych eliksirów dla roślin.
Dlaczego warto sięgnąć po fermentowane nawozy naturalne?
Zanim przeniosłam się pod Ślężę, mój ogród był znacznie mniejszy, ale nawet wtedy starałam się stosować naturalne metody uprawy. Fermentowane nawozy roślinne stały się moim ulubionym sposobem na wzmocnienie roślin z kilku powodów:
- Są całkowicie bezpieczne dla środowiska i lokalnego ekosystemu
- Korzystają z materiałów, które często uznajemy za chwasty lub odpady
- Zawierają bogactwo łatwo przyswajalnych składników odżywczych
- Stymulują naturalne mechanizmy obronne roślin
- Są praktycznie darmowe i proste w przygotowaniu
Jeśli interesuje Cię szersze spojrzenie na naturalne ogrodnictwo, koniecznie zajrzyj do mojego artykułu o podstawach ogrodnictwa intuicyjnego dla początkujących, gdzie opisuję filozofię stojącą za naturalnym podejściem do uprawy.
Pokrzywa – królowa fermentowanych nawozów
Składniki i przygotowanie nawozu z pokrzywy
Do przygotowania tego wspaniałego nawozu potrzebujesz:
- 1 kg świeżych pokrzyw (najlepiej zbieranych przed kwitnieniem)
- 10 litrów wody (najlepiej deszczowej lub odstałej)
- Duże, nemetalowe naczynie z pokrywką
- Kamień lub inny ciężki przedmiot do obciążenia pokrzyw
Krok po kroku:
- Zbierz pokrzywy w rękawiczkach, najlepiej rano, gdy ich właściwości są najsilniejsze.
- Pokrzywy drobno posiekaj lub zgnieć, aby uwolnić soki.
- Umieść pokrzywy w naczyniu i zalej wodą.
- Przykryj pokrzywy kamieniem, aby zostały całkowicie zanurzone.
- Naczynie przykryj pokrywką z niewielkim otworem umożliwiającym odprowadzanie gazów.
- Umieść naczynie w ciepłym, nasłonecznionym miejscu, ale nie w pełnym słońcu.
- Mieszaj zawartość codziennie drewnianym kijem.
Po około 2 tygodniach, gdy płyn przestanie się pienić i nabierze ciemnego koloru, nawóz jest gotowy. Ten charakterystyczny zapach, który może się pojawić, to normalny element procesu fermentacji. Przed użyciem nawóz należy rozcieńczyć w proporcji 1:10 dla podlewania roślin i 1:20 dla oprysku liści.
Właściwości i zastosowanie nawozu z pokrzywy
Nawóz z pokrzywy to prawdziwa bomba witaminowa dla roślin. Jest bogaty w:
- Azot – wspierający wzrost liści i zielonej masy
- Żelazo – zapobiegające chlorozie
- Krzem – wzmacniający odporność roślin na choroby
- Mikroelementy – potrzebne do prawidłowego rozwoju
Świetnie sprawdza się do zasilania warzyw liściowych, pomidorów, ogórków i roślin ozdobnych. Dodatkowo, działa jak naturalny repelent na niektóre szkodniki.
Mniszek lekarski – niedoceniane bogactwo
Kolejną rośliną, którą możemy wykorzystać do przygotowania fermentowanego nawozu, jest mniszek lekarski. W moim ogrodzie zawsze zostawiam kilka kępek tych żółtych kwiatów, które nie tylko cieszą oko, ale są też pożywieniem dla pszczół.
Składniki i przygotowanie nawozu z mniszka
Potrzebujesz:
- 1 kg świeżych roślin mniszka lekarskiego (liście, łodygi, kwiaty, korzenie)
- 10 litrów wody
- Nemetalowe naczynie z pokrywką
Procedura przygotowania:
- Zbierz całe rośliny mniszka, łącznie z korzeniami, jeśli to możliwe.
- Dokładnie umyj rośliny, aby usunąć ziemię.
- Posiekaj lub rozdrobnij zebrane rośliny.
- Umieść rozdrobnione rośliny w naczyniu i zalej wodą.
- Przykryj lekko naczynie, pozwalając na ujście gazów.
- Pozostaw w ciepłym miejscu na około 2 tygodnie, mieszając codziennie.
Właściwości i zastosowanie nawozu z mniszka
Nawóz z mniszka lekarskiego zawiera:
- Potas – wspierający kwitnienie i owocowanie
- Fosfor – wzmacniający system korzeniowy
- Wapń – regulujący pH gleby
- Mikroelementy – poprawiające ogólną kondycję roślin
Jest szczególnie cenny dla roślin kwitnących i owocujących, takich jak truskawki, pomidory czy papryka. Wzmacnia też odporność roślin na choroby grzybowe.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o naturalnych metodach ochrony roślin, zajrzyj do mojego artykułu o naturalnych metodach ochrony przed szkodnikami, gdzie dzielę się sprawdzonymi ekologicznymi rozwiązaniami.
Mieszanka fermentowanych ziół – specjalna kuracja dla roślin
Szczególnie lubię przygotowywać mieszany nawóz ziołowy, który łączy właściwości różnych roślin. W zeszłym lecie, gdy Carmen (nasza buldog francuski) przeorała mi grządkę z ziołami, postanowiłam wykorzystać "szkody" do przygotowania takiego właśnie nawozu.
Składniki i przygotowanie mieszanego nawozu ziołowego
Potrzebujesz:
- Po 200-300 g różnych ziół: pokrzywy, mniszka, rumianku, skrzypu polnego, krwawnika
- 10 litrów wody
- Naczynie fermentacyjne
Procedura przygotowania:
- Zbierz wybrane zioła w słoneczny dzień, gdy ich właściwości są najsilniejsze.
- Rozdrobnij wszystkie zioła i umieść je w naczyniu.
- Zalej wodą i przykryj lekko, aby umożliwić ujście gazów.
- Mieszaj codziennie przez 2-3 tygodnie.
- Gdy fermentacja się zakończy, przecedź nawóz przez gazę.
Ten wieloskładnikowy nawóz to prawdziwy eliksir dla roślin. Przed użyciem rozcieńcz go w proporcji 1:10.
Skrzyp polny – naturalny fungicyd
Skrzyp polny to roślina, którą warto docenić w ogrodnictwie naturalnym. Wywar ze skrzypu polnego ma silne właściwości grzybobójcze dzięki wysokiej zawartości krzemu.
Składniki i przygotowanie nawozu ze skrzypu
Potrzebujesz:
- 1 kg świeżego skrzypu polnego
- 10 litrów wody
- Duże naczynie do fermentacji
Przygotowanie nawozu ze skrzypu jest podobne do poprzednich przepisów, jednak warto wiedzieć, że roztwór ze skrzypu można też przygotować metodą szybką – poprzez gotowanie. Niemniej, fermentowany nawóz ma więcej cennych właściwości.
Nawóz ze skrzypu polnego zawiera dużo krzemu, który wzmacnia ściany komórkowe roślin, czyniąc je bardziej odpornymi na infekcje grzybowe. Jest szczególnie polecany do opryskiwania pomidorów, ziemniaków i truskawek, które są podatne na choroby grzybowe.
Jeśli zmagasz się z chorobami grzybowymi w swoim ogrodzie, polecam również zapoznać się z moim artykułem o uprawie ogrodu bez chemii, gdzie opisuję, jak naturalnie radzić sobie z różnymi problemami.
Praktyczne wskazówki dotyczące stosowania fermentowanych nawozów
Po kilku latach eksperymentowania z fermentowanymi nawozami, zebrałam garść praktycznych wskazówek, które mogą być pomocne:
Odpowiednie rozcieńczenie – zbyt stężony nawóz może "sparzyć" rośliny, dlatego zawsze rozcieńczaj go zgodnie z zaleceniami.
Pora stosowania – najlepiej podlewać rośliny wcześnie rano lub wieczorem, gdy słońce nie jest już tak intensywne.
Częstotliwość – stosuj nawozy fermentowane co 2-3 tygodnie w okresie intensywnego wzrostu.
Przechowywanie – gotowy, przecedzony nawóz możesz przechowywać w zacienionym miejscu nawet przez kilka miesięcy.
Zapach – aby zminimalizować nieprzyjemny zapach, dodaj do fermentującego roztworu garść rozdrobnionych liści waleriany lub rumianku.
Stosowanie do oprysku – przed opryskiwaniem liści, przecedź nawóz przez bardzo drobne sitko lub gazę, aby uniknąć zatkania dyszy opryskiwacza.
Prosty kalendarz nawożenia fermentowanymi preparatami
W moim ogrodzie pod Wrocławiem stosuję następujący harmonogram:
- Wczesna wiosna (marzec-kwiecień): Pierwsze zastosowanie nawozu z pokrzywy, aby pobudzić wzrost.
- Późna wiosna (maj): Nawóz z mniszka dla roślin przygotowujących się do kwitnienia.
- Wczesne lato (czerwiec): Mieszany nawóz ziołowy dla ogólnego wzmocnienia.
- Środek lata (lipiec): Oprysk ze skrzypu polnego jako profilaktyka przeciwgrzybicza.
- Późne lato (sierpień): Ponowne zastosowanie nawozu z pokrzywy dla podtrzymania wzrostu.
- Jesień (wrzesień): Ostatnie nawożenie mniszkiem, aby wzmocnić rośliny przed zimą.
Podsumowanie
Przygotowanie fermentowanych nawozów roślinnych to nie tylko oszczędność pieniędzy, ale przede wszystkim inwestycja w zdrowie naszego ogrodu i całego ekosystemu. Pamiętajmy, że ogród to złożony organizm, w którym wszystko jest ze sobą połączone. Stosując naturalne metody uprawy, wspieramy ten system, zamiast go zakłócać.
Na początku mojej przygody z ogrodnictwem intuicyjnym byłam sceptyczna, czy takie "domowe" preparaty rzeczywiście mogą zastąpić gotowe nawozy ze sklepu. Dziś, patrząc na bujność mojego ogrodu, nie mam już żadnych wątpliwości.
Zachęcam Was do eksperymentowania z fermentowanymi nawozami i obserwowania, jak Wasze rośliny reagują na ten naturalny eliksir. Jeśli macie jakieś pytania lub własnymi doświadczeniami w tej dziedzinie, chętnie poznam Wasze historie.
Na koniec chciałabym jeszcze przypomnieć, że fermentowane nawozy to tylko jeden z elementów naturalnego ogrodnictwa. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o domowych preparatach wspomagających wzrost roślin, zajrzyj do mojego artykułu na ten temat.
—Margo